Đề bài: Phân tích hình ảnh người lính trong bài thơ Từ ấy và Chiều tối
Bài giảng: Chiều – Cô Thúy Nhàn (GV )
Hình tượng người lính là đề tài phổ biến của văn học Việt Nam thời kỳ kháng chiến. Mỗi tác giả đều mang đến vẻ đẹp riêng về người lính. Trong những năm tháng ấy, hình ảnh người lính cao đẹp cả về tâm hồn và lý tưởng sống cao đẹp đã được khắc họa chân thực, đầy đủ trong các tác phẩm Chiều chiều (Hồ Chí Minh) và Từ đó (Tố Hữu). .
Bài thơ Chiều tối là bài thơ thứ 131 rút trong tập Nhật ký trong tù, một bài thơ có hoàn cảnh ra đời vô cùng đặc biệt. Hồ Chí Minh sang Trung Quốc cầu cứu và khi đến Quảng Tây thì bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt. Hồ Chí Minh bị chuyển hết nhà tù này đến nhà tù khác, nhằm mục đích tiêu diệt ý chí sắt đá của người chiến sĩ cách mạng. Buổi tối, một bài thơ ra đời trong hoàn cảnh đó, Hồ Chí Minh bị chuyển từ nhà tù Tĩnh Tây đến nhà tù Thiên Bảo. Bài thơ không chỉ phác họa bức tranh thiên nhiên mà còn cho người đọc thấy được bức chân dung cao đẹp của người chiến sĩ trên con đường cách mạng.
Trong bài thơ, người lính hiện lên là một con người yêu thiên nhiên, có tâm hồn rộng mở, phóng khoáng. Trên con đường từ nhà tù này đến nhà tù khác là một chặng đường đầy khó khăn, gian khổ, đường dài mệt nhọc nhưng không vì thế mà tâm hồn yêu thiên nhiên của Bác bị dập tắt. Trước cảnh hoàng hôn tuyệt đẹp trên núi, ông vẫn có những phút lắng lòng để cảm nhận trọn vẹn, trọn vẹn vẻ đẹp của đất trời:
Pha trộn sai cấp độ
Cô ấy là một người đàn ông của thiên đường
Anh đã rất tinh tế và nhạy cảm để chụp được khoảnh khắc chú chim nhỏ bay về rừng tìm chỗ ngủ sau một ngày kiếm ăn mệt mỏi. Mây im lìm, trôi nhanh về cuối trời. Bức tranh rất cổ điển, nét vẽ đơn giản nhưng đủ để cảm nhận cái thần, cái hồn của sự vật.
Không chỉ vậy, người chiến sĩ còn mang trong mình tấm lòng nhân đạo sâu sắc: “Ở xóm núi thiếu nữ bị ma che/ Con ma bị quỷ che”. Dù bị hành hạ cả về thể xác lẫn tinh thần, bản thân cũng phải chịu nhiều đau đớn nhưng ông vẫn quan tâm, chia sẻ với những người công nhân. Hình ảnh người thiếu nữ say trong bóng tối, vừa thể hiện tinh thần khỏe khoắn, tràn đầy sức sống, vừa thể hiện tình cảm, sự quan tâm của cô đối với mọi người. Bác chia vui chung vui. Tận hưởng cuộc sống bình dị của người dân nơi đây. Ngoài ra, người lính luôn hướng tới ánh sáng, hướng tới tương lai tốt đẹp. Trong không gian tĩnh lặng, khi màn đêm bao trùm bốn phía, đôi mắt của người tù vẫn tìm kiếm ánh sáng, và ánh sáng ấy chẳng qua chỉ là những hòn than đỏ rực. Thứ ánh sáng ấy làm bừng sáng cả bức tranh vốn tối sầm đầy những cánh buồm. Thơ Bác luôn hướng từ bóng tối ra ánh sáng, thể hiện tâm hồn lạc quan, luôn hướng tới tương lai.
Để khắc họa chân dung người chiến sĩ cách mạng, Bác chủ yếu sử dụng lối viết miêu tả có sự kết hợp hài hòa giữa cổ điển và hiện đại. Người lính hiện lên là một con người yêu thiên nhiên, có tấm lòng nhân đạo cao cả, luôn hướng tới tương lai tốt đẹp. Con người có sự hài hòa, hòa hợp với thiên nhiên, nhưng vẫn là chủ nhân của bức tranh đó.
Người lính trong bài ca ấy hiện lên với vẻ đẹp riêng, không lẫn vào đâu được. Từ ấy được sáng tác năm 1938 khi Tố Hữu được kết nạp Đảng. Bài thơ là khúc hát sôi nổi, nhiệt tình của người chiến sĩ cách mạng.
Người chiến sĩ trước hết là người có tình yêu mãnh liệt, thiết tha với lý tưởng cách mạng. Ngày vào Đảng là một mốc son chói lọi trong cuộc đời ông: “Từ thuở ấy nắng hè chiếu trong tôi/ Nắng soi tim tôi/ Tâm hồn tôi là vườn hoa/ Thơm lắm rộn tiếng chim”. Ngay từ khi được kết nạp, Đảng đã soi sáng tâm hồn anh, giúp người chiến sĩ tìm ra con đường chân lý mà bấy lâu nay anh trăn trở tìm kiếm. Khoảnh khắc ấy cũng mang đến cho tâm hồn tôi những cảm xúc mới, tràn đầy sức sống, làm sống dậy và đánh thức phẩm chất nghệ sĩ trong con người người lính.
Vẻ đẹp của người lính còn thể hiện ở lối sống cao thượng, hòa nhập và cống hiến vì sự nghiệp chung của cách mạng. Cái tôi không còn đơn độc, tách biệt mà hòa nhập, gắn bó với mọi người: “Tôi buộc hồn tôi vào mọi người/ Để tình yêu phủ kín trăm nơi”. Cái tôi chặt chẽ với quần chúng, tự nguyện hiến dâng cả tuổi thanh xuân và cuộc đời mình cho “mọi người”. Gần gũi với “bao tâm hồn đau khổ” mới thấu hiểu những khó khăn, vất vả của họ. Đảng viên không những được hòa nhập mà còn được chính thức chấp nhận vào quần chúng nhân dân. Kết quả của sự hòa nhập đó tạo ra một “sức sống mạnh mẽ” tuyệt vời. Khối đời là kiếp chung, bao la, vô lượng. Nhưng được Tố Hữu kết hợp với các chữ cái khối nên nó trở nên hữu hình và dễ nắm bắt. Người lính hòa nhập vào đại gia đình đông đảo nhân dân lao động và nhận ra trách nhiệm của mình là có thể cứu giúp những mảnh đời lao khổ. Đó là cái tôi có ý thức, có trách nhiệm với con người, với cuộc sống và với cuộc đấu tranh chung của cả dân tộc.
Chân dung người lính trong bài “Lời ấy” chủ yếu được miêu tả trực tiếp những cung bậc tình cảm, sự chuyển biến trong nhận thức của nhân vật trữ tình. Đó là cái tôi hăng hái, nhiệt tình, sống một cuộc đời đầy trách nhiệm với cách mạng, với cuộc đời.
Chiều và Từ đã khắc họa thành công chân dung người chiến sĩ cách mạng có nhân cách sáng ngời. Họ là những người con ưu tú của thời đại, có phẩm chất cao đẹp, có lý tưởng, mục tiêu đúng đắn, có niềm tin vào tương lai đấu tranh chính nghĩa của dân tộc.
Bên cạnh những điểm tương đồng, hai bài thơ vẫn có những điểm khác biệt, thể hiện phong cách riêng của hai tác giả. Trong khúc hát chiều người lính hiện lên với tấm lòng rộng mở, yêu thiên nhiên, gắn bó sâu nặng với cuộc đời. Tâm hồn người chiến sĩ luôn tìm kiếm và hướng về ánh sáng dù trong hoàn cảnh khó khăn, thử thách. Vẻ đẹp hút hồn vừa cổ điển vừa hiện đại. Còn từ đó, tâm hồn người lính thiết tha, nhiệt tình với lý tưởng cách mạng. Một lẽ sống cao thượng, một tinh thần trách nhiệm với cuộc đời chung. Cảm xúc của nhân vật được bộc lộ trực tiếp.
Bằng những ca từ chân thành, tinh tế, cả hai bài thơ đã xây dựng nên những bức chân dung đẹp đẽ về tinh thần, nhân cách của những người lính. Mỗi người mang một vẻ đẹp riêng làm phong phú thêm bức tranh tâm hồn của người lính. Nhưng đồng thời ở họ cũng phản ánh nét đẹp chung đó là lòng yêu nước nồng nàn.
Bài giảng: Từ ấy – Cô Thúy Nhàn (giáo viên )
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
tu-ay.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác
Bạn thấy bài viết Top 2 Phân tích hình tượng người chiến sĩ trong bài Từ ấy và bài Chiều tối siêu hay – Ngữ văn lớp 11 có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Top 2 Phân tích hình tượng người chiến sĩ trong bài Từ ấy và bài Chiều tối siêu hay – Ngữ văn lớp 11 bên dưới để Trường THPT Kiến Thụy có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: thptphandinhphung.edu.vn của Trường THPT Kiến Thụy
Nhớ để nguồn bài viết này: Top 2 Phân tích hình tượng người chiến sĩ trong bài Từ ấy và bài Chiều tối siêu hay – Ngữ văn lớp 11 của website thptphandinhphung.edu.vn
Chuyên mục: Văn học
