Bài giảng: Tình cảnh lẻ loi của kẻ chinh phụ – Cô Trương Khánh Linh (Thầy )
Đề bài: Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật chinh phụ trong đoạn trích Nỗi cô đơn của chinh phụ (đoạn trích của Đặng Trần Côn).
Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ được trích trong tác phẩm “Người chinh phụ” của Đặng Trần Côn. Tác phẩm thể hiện nỗi cô đơn khắc khoải của một người chinh phụ có chồng ra trận. Nỗi cô đơn ấy càng mạnh mẽ hơn khi tiễn chồng ra đi, nàng trở về nơi cô quạnh lạnh lẽo. Tất cả những cảm xúc đó đã được miêu tả trong đoạn trích Nỗi cô đơn của kẻ chinh phục.
Văn bản được trích từ câu 193 đến câu 216 của bài diễn Nôm. Sau khi tiễn chồng, người chinh phụ trở về, mường tượng ra một chiến trường đầy chết chóc mà chạnh lòng thương chồng, đồng cảm với hoàn cảnh lẻ loi, cô đơn của nàng. Câu chuyện của cô trải qua nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau được tác giả nắm bắt một cách tinh tế.
Tám dòng đầu của bài thơ thể hiện sự khắc khoải của người chinh phụ trong hoàn cảnh lẻ loi, cô đơn:
Bước bên hiên vắng gieo từng bước
Ngồi mành đòi một phen
Không gian thật hiu quạnh, vắng vẻ, chỉ có bước chân người chinh phụ thầm gieo bên hiên vắng. Tâm trạng nàng rất bồn chồn, lo lắng, đứng ngồi không yên, treo rèm rồi cuốn rèm lại, đi tới đi lui đợi tin chồng về, nhưng chồng vẫn bỏ đi không một lời nói. Hành động treo rèm rồi lại kéo xuống là hành động diễn ra trong vô thức, cô làm mà không biết, càng thể hiện rõ hơn sự thất vọng tràn trề của cô. Dù ngoài hiên hay trong rèm cửa, cô đều lẻ loi, cô đơn lắm. Cô mong chờ tiếng chim ác là báo tin nhưng nó cũng im bặt. Đêm khuya một mình, cô khao khát được sẻ chia hơn bao giờ hết, nhưng ngọn đèn vô tri, vô cảm không thể an ủi, chia sẻ cùng cô: Đèn biết như không biết/ Lòng em buồn. đừng bận tâm. Hình ảnh Đèn Lồng Hoa kia với dáng hình khá thân thương càng khoét sâu nỗi cô đơn, ngậm ngùi của kẻ chinh phụ.
Từ niềm khao khát giao cảm đến sự chờ đợi dài đằng đẵng: Năm dậu gà gáy sương/ Hè phấp phới bóng tứ phía/ Giờ dài như năm tháng/ Nỗi sầu dài như biển xa. Tiếng gà đã thê lương, càng vang vọng trong không gian tĩnh mịch, thanh vắng của đêm khuya. Tiếng gà ấy vừa là dòng thời gian trôi chậm lại vừa là nỗi day dứt trong lòng kẻ chinh phạt, nghe tiếng gà lòng lại càng thổn thức mong chờ. Nhìn ra màn đêm đen kịt, bóng chiều chập chờn cứ di chuyển trước mắt khiến thời gian như chậm lại, nặng trĩu. Thời gian tâm lý được nhân lên. Giờ dài như năm tháng, nỗi sầu trong lòng người cô đơn trải ra khoảng không vô tận như biển xa. Trong bốn câu thơ, tác giả đã sử dụng thành công bốn từ láy vừa gợi âm thanh, vừa gợi sự day dứt trong tâm trạng (thầm thì) vừa gợi tả sự hoang vắng (bâng khuâng), từ láy gợi không gian và thời gian. vô tận (dài, vô tận), qua đó thể hiện nỗi cô đơn, sầu muộn trong vô vọng của kẻ chinh phụ.
Khổ thơ thứ tư diễn tả nỗ lực thoát khỏi vòng vây cô đơn của kẻ chinh phụ, nhưng càng cố thoát khỏi cô đơn, chàng càng ôm lấy nàng. Cô lấy gương trang điểm để quên, nhưng khi nhìn thấy khuôn mặt của con, cô đã không cầm được nước mắt. Cô thắp hương mong tìm lại được sự thanh thản trong tâm hồn nhưng tâm hồn cô đang mải mê, nỗi cô đơn và nỗi buồn ngày càng sâu sắc. Và đau đớn nhất là giây phút: Sắt cầm ngón tay gảy đàn/ Dây kinh đứt phím đàn. . Sợi dây tình yêu tượng trưng cho sự lựa chọn của một đôi bạn thân, vạn vật đều có đôi, chỉ mình cô lẻ loi, cô đơn. Những biểu tượng này khoét sâu nỗi cô đơn, lẻ loi của kẻ chinh phụ. Ba chữ gượng gạo diễn tả cảnh ngộ trớ trêu, xót xa của chính mình. Đứt dây, chùng dây đều là điềm gở trong tình yêu nên nỗi sợ hãi của người thiếp khi cố gảy đàn trở thành nỗi ám ảnh về nỗi cô đơn của đời người kỹ nữ.
Khổ thơ cuối thể hiện niềm khao khát gửi gắm niềm thương cảm sâu sắc của người chinh phạt nơi chiến trường xa. Nàng gửi tình mình qua ngọn gió đông (gió xuân), nhưng ngọn gió đông yếu ớt không đủ sức mang nỗi sầu vàng son của nàng về chốn Non Yên xa xôi. Kẻ chinh phụ phải đối diện với thực tại và thấu hiểu bi kịch của mình: Trời cao thăm thẳm/ Nỗi nhớ người sao da diết/ Cảnh buồn đến nao lòng/ Nhánh sương giăng đầy tiếng mưa. Cảm giác chìm vào cô đơn, chìm vào không gian lạnh lẽo hiu quạnh, khung cảnh u ám, thê lương dường như đang bủa vây lấy người chinh phụ. Cô đau đớn, tuyệt vọng đến cùng cực.
Với thể thơ tả cảnh ngụ ngôn, ngôn từ tinh tế, hình ảnh tượng trưng, đoạn trích đã diễn tả một cách tinh tế và chính xác cảm xúc của người chinh phụ, đó là nỗi cô đơn, lẻ loi. cùng với nhau. Đoạn văn ngoài ý đề cao hạnh phúc cá nhân thì cũng là lời tố cáo, lên án chiến tranh phi nghĩa đã tàn phá hạnh phúc của con người.
Xem thêm các bài văn mẫu phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 10:
Các bài giải bài tập lớp 10 sách mới:
Giới thiệu về kênh Youtube
Tinh-canh-le-loi-cue-duong-duong-chinh-phu.jsp
Giải bài tập lớp 10 theo sách mới môn học
Bạn thấy bài viết Phân tích tâm trạng người chinh phụ trong Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ hay nhất – Ngữ văn lớp 10 có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích tâm trạng người chinh phụ trong Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ hay nhất – Ngữ văn lớp 10 bên dưới để Trường THPT Kiến Thụy có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: thptphandinhphung.edu.vn của Trường THPT Kiến Thụy
Nhớ để nguồn bài viết này: Phân tích tâm trạng người chinh phụ trong Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ hay nhất – Ngữ văn lớp 10 của website thptphandinhphung.edu.vn
Chuyên mục: Văn học
